W głąb, do kości.

        W krajach słowiańskich, w tym w Polsce, znani dawniej byli znachorzy szczególnego rodzaju - specjaliści od nastawiania kości. Często byli to owczarze, choć nie zawsze. Niektórzy tłumaczą to tym, że pilnując stad, zajmując się leczeniem i ubojem zwierząt nabierali znajomości anatomii. Możliwe, ale może było inaczej - ci, którzy mieli te zdolności, wybierali taki zawód.
         Podobni znachorzy istnieli (i istnieją) też we Francji, gdzie nazywano ich rebouteux lub rebouteuse, jeśli chodziło o kobietę. Ich domena działania była podobna, głównie nastawianie kości, leczenie bolących stawów itp. Stąd mam wrażenie, że większość Europy miała takich ludzi. Nie słyszałam o nich na Wyspach Brytyjskich, ale to nie znaczy, że kiedyś ich tam nie było...
          W czasach przed wynalezieniem rentgena ludzie ci byli wprost bezcenni, potrafili bowiem nastawić złamane kości. Znałam w młodości pewną Holenderkę, która miała te zdolności. Zdobyła zresztą wykształcenie zgodne z nimi, bo była dyplomowaną pielęgniarką i masażystką. Twierdziła, że kiedy dotyka czyjegoś ciała, to nie czuje skóry, ale wewnętrznym wzrokiem, jakby wyczuciem, wchodzi natychmiast w mięśnie i potem dochodzi do kości. Bardzo ją to męczyło. Co dziwne, była zakonnicą, a Kościół nie tylko jej nic nie zakazywał, ale była czasem wzywana do znakomitych osobistości. Potrafiła jak mało kto zrozumieć przyczynę różnych bóli i je likwidować.
       Wiem, że w Polsce też mieliśmy wiele takich osób, jak pan Teofil Grad z Markowej. Na ogół byli to ludzie o wielkiej etyce i wrażliwości, bezinteresowni i skromni. Przy tym bardzo pobożni. Wierzyli, że dostali dar, którym mają służyć ludziom. Z drugiej strony często wizyty cierpiących sprawiały, że poświęcali im tyle czasu, że brakowało im go, aby zarabiać na życie. Ludzie wiedzieli o tym i sami z siebie starali się to wynagrodzić tak, jak mogli. Bo sprawiedliwie ma być... Znachorzy często nie chcieli przyjmować pieniędzy, niektórzy nie chcieli nawet ich dotykać, inni akceptowali, ale pod warunkiem, że zostaną włożone do stojącego gdzieś z boku pudełka, a oni nie będą wiedzieć, kto i ile dał. Do dziś wiele szeptuch stosuje tę metodę, bo jednak "wart jest robotnik zapłaty swojej". Pieniądze te często przeznaczają na potrzeby cerkwi czy organizacji charytatywnych, o ile mają wystarczająco na skromne życie.  Przyjmowali jednak zapłatę w naturze - żywność, pomoc w gospodarstwie itp. Często jednak służyli bezinteresownie,kiedy ktoś nie mógł im się odwdzięczyć, a nawet pomagali szczególnie biednym. Żyli godnie, ale żaden z nich nie dorobił się majątku. Mówili, że chciwość zabija dar. Dopiero różni oszuści, żerując na ludzkim cierpieniu i dobrej sławie prawdziwych znachorów zaczęli pobierać wygórowane opłaty. No i popsuli opinię tym prawdziwym... Nie mówiąc o szkodach, jakie wyrządzili ludziom.

      Niektórzy z tych nastawiaczy kości i kręgarzy w swoim czasie wyemigrowali do Stanów, jak wielu innych. Amerykanie szybko docenili ich przydatność (wiadomo, zbyt intensywne galopowanie na końskim grzbiecie nie jest zdrowe dla kręgosłupa hi hi hi - kowboje musieli cierpieć często na bóle w plecach). A że Amerykanie są pragmatyczni i dobry interes nie jest zły, to szybko zinstytucjonalizowali kręgarstwo, nazwali je osteopatią i zaczęli zakładać specjalne szkoły. Podczas kiedy u nas drwiono z kręgarzy i wręcz ich prześladowano, za oceanem rozwinęło się to w szanowaną profesję. A teraz wróciło do nas na fali mody na wszystko, co amerykańskie. Może to nie tak źle, bo kiedy jeszcze mieszkałam we Francji, pomoc osteopaty okazała się bezcenna.

     W młodości prowadziłam życie dość karkołomne: kilka upadków z roweru w pełnym pędzie, jeden z konia, ale za to taki, po którym byłam operowana dwa razy i kuleję do dziś, ciężkie pobicie przez "nieznanych sprawców" w czasie stanu wojennego... Nie wiem, co sprawiło, że w pewnym momencie zaczął boleć mnie kark i ramiona. Ból powiększał się mimo maści i doszło do tego, że nie mogłam poruszyć głową nawet na milimetr. Poszłam więc do naszego lekarza (a mam jakieś takie szczęście, że mimo, że korzystam z pomocy lekarskiej bardzo rzadko, to zwykle trafiam na ludzi nietuzinkowych i otwartych na różne możliwości), on kazał mi zrobić prześwietlenie i skierował do osteopaty dyplomowanego na takiej amerykańskiej uczelni. We Francji wówczas ten zawód nie był uznawany (nie wiem, jak jest teraz), więc praktykował on jako zwykły fizykoterapeuta (czyli powtarza się historia skromnych znachorów i kręgarzy). Obejrzał zdjęcie, pomacał mi kręgosłup, pouciskał trochę tu i tam po obu bokach szyi i stwierdził przemieszczenie kręgów wskutek urazu. Potem trochę rozgrzał mi szyję, znów ponaciskał i poooooociągnął, aż chrupnęło. Potem znowu kazał mi skłaniać głowę na boki, no i się udało! Po raz pierwszy od wielu miesięcy. W sumie miałam trzy zabiegi, choć lepiej byłoby mieć siedem, ale cóż, pieniądze na drzewach nie rosną, a w oficjalnym gabinecie za zabiegi płaci się oficjalną stawkę, niemałą. Tyle, że to wystarczyło. Szyję po 25 latach ciągle mam giętką i bez bólu.
    Kiedy podobny wypadek zdarzył mi się już tu, w Polsce, tyle że k kręgosłupem na odcinku lędźwiowym (nie podnoście nigdy 30 worków wypełnionych na sztywno jabłkami jeden po drugim, żeby je rzucić na wagę), to przepisano mi zastrzyki z witaminy B. Ból przeszedł, ale ciągle wraca. Jak ja wtedy tęsknię za dobrym kręgarzem!