Bliski kontakt czyli jak bardzo jesteśmy samotni

         Czytam po raz któryś książkę "W głębi kontinuum" Jean Liedloff i tak sobie myślę, że powinna ona być lekturą obowiązkową nie tylko dla przyszłych matek, ale dla wszystkich. Dla tych, którzy jej nie znają: autorka, sama cierpiąca z powodu problemów ze swoją matką, w młodości prowadziła dość awanturnicze życie. W pewnym momencie znalazła się w amazońskiej dżungli, towarzysząc poszukiwaczom diamentów. Miała wtedy okazję mieszkać wśród Indian i uderzyła ją niezwykle pogoda, spokój i poczucie pełni, jaką mieli ci ludzie. Potem wracała tam kilkakrotnie, już jako lekarz i badacz ludzkich zachowań, a także filozof. Nie tylko dorośli są tam szczęśliwi i rozluźnieni, ale też dzieci i to nawet niemowlęta, zachowują się zupełnie inaczej, niż przywykliśmy do tego w "cywilizowanym" świecie. Są pogodne, radosne, samodzielne. Nie ma kryzysu wieku dojrzewania. A matki i inni dorośli nie wiedzą, co to depresja, "baby blues" czy zamartwianie się. Książkę napisała na podstawie swoich obserwacji i porównania sposobu podejścia do wychowania dzieci i ogólnie stosunku do świata.
       Dziecko przez pierwszy rok jest bez przerwy noszone przez matkę lub innego członka rodziny, ale poza tym mama prowadzi normalne życie, robi wszystko wspólnie z innymi. "Poświęcanie się" dla dziecka nie jest w ogóle znane, w sumie dziecko niewiele zmienia w jej życiu. Kiedy samo zaczyna odczuwać potrzebę, aby oddalać się od rodziców i poznawać świat, pozwala mu się na to z pełnym zaufaniem, że samo sobie poradzi. W razie potrzeby matka jest zawsze do jego dyspozycji, ale nie trzęsie się nad nim, nie zabrania i nie "pilnuje" za bardzo. Ufa, że dziecko wie, jak ustrzec się wypadków. No i co ciekawe: wypadki tam prawie się nie zdarzają, mimo, że nie ma żadnych zasad bezpieczeństwa. Ludzie są zaradni, łagodni i bez agresji. Nikt nikogo do niczego nie zmusza, a najwyżej proponuje.

        W dzieciństwie miałam okazję doświadczyć jakby cienia takiego wychowania w kontinuum - w niewielkim domu mieszkały 3 rodziny: dziadkowie, ich córka z mężem i dziećmi oraz syn ze swoją rodziną. Czasem były konflikty, ale żadna młoda matka nie była samotna i przygnieciona problemami z dzieckiem. Nie mówiąc już o tym, że większość ulicy to było rodzeństwo mego Dziadka z potomkami. A także zatrzęsienie ciotek, wujków, kuzynów itp. w całym miasteczku.

       Ja swoje dziecko urodziłam na obczyźnie, zupełnie sama. Maleńkiego wcześniaczka poniżej 2 kg. Na dokładkę przeżyłam po porodzie tragedię, która mnie zupełnie rozłożyła. A córeczka spędziła pierwsze tygodnie w szpitalu. Instynktownie, bo nie znałam wtedy tej książki, uznałam, że potrzebna jest jej moja bliskość. Mieszkaliśmy na dokładkę w górach, gdzie więcej schodów, niż prostych ulic. Z tego względu najpraktyczniejsze było noszenie dziecka przy sobie. Nosiłam więc ją w nosidełku (chusty nie były jeszcze wtedy popularne) albo na rękach, bo tylko wtedy była spokojna. Prowadziliśmy tez nasz normalny tryb życia: wyjazdy, wyjścia itp. Pierwszy dwutysięcznik i pierwszą noc w namiocie mała zaliczyła w wieku 3 miesięcy. A potem też było inaczej, niż zwykle jest przyjęte: uczyłam ją wspinać się, chodzić po krawędziach i pływać, pozwalałam jej decydować, co chce robić (w ramach możliwości). Wyjeżdżaliśmy na wakacje, spaliśmy w samochodzie, gdzie po złożeniu tylnych siedzeń można było rozłożyć materac, albo pod namiotem. Kąpałam małą w lodówce turystycznej albo w strumieniach. No i to maleństwo nabyło żelazną odporność - nigdy nie chorowała, a jeśli już załapała jakiś katar czy grypkę, jak zaczęła chodzić do szkoły (we Francji szkoła zaczyna się w wieku 3 lat), to wystarczyły domowe środki i trochę snu, żeby na drugi dzień była zdrowa.

      Przeczytałam wczoraj straszny artykuł o tym, jak młode matki źle przezywają swoje macierzyństwo, jak cierpią same w domu z wrzeszczącym czymś, czego nie potrafią nawet kochać. Jak zaniedbują się i czują się okropnie zmęczone i samotne, tak, że mają ochotę czasem zabić to dziecko. Czytam o innych, które nie chcą mieć dzieci. I zastanawiam się, jak daleko jeszcze zabrniemy w to bagno. Od obrazu zapuszczonej, nieszczęśliwej, wściekłej i uwięzionej w czterech ścianach kobiety odbija się obraz młodej matki, która przywiązuje dziecko przy piersi czy na plecach i, nie przejmując się nim więcej, robi to, na co ma ochotę w gronie rodziny i przyjaciółek, a dziecko jest przyjmowane z zachwytem i lekkością przez całą społeczność.

      Mam wrażenie, że wszyscy jesteśmy coraz bardziej samotni, zamknięci i odcięci od naturalnych instynktów. Dlatego coraz bardziej nieszczęśliwi. Gdzie podziała się taka naturalna bliskość, kiedy ludzie mogą liczyć na siebie nawzajem w razie potrzeby, ale bez chęci podporządkowania i manipulowania. Kiedy życie przyjmuje się z prostotą i naturalnością, bez konieczności napinania się, żeby sprostać wydumanym rolom i obrazom rodem z przesłodzonych ilustracji? Kiedy kobieta może przyjść do pracy z dzieckiem na plecach, jak to się dzieje w Afryce i karmić je swobodnie, kiedy ono tego potrzebuje? Dzieci, których potrzeba bliskości i bezpiecznego oglądania zmieniającego się świata z ramion matki, nie została zaspokojona, całe życie będzą szukać dopieszczania. Człowiek, którego potrzeby są niezaspakajane w imię jakichś wymyślonych teorii, a sen, jedzenie i aktywność regulowana przez innych, nigdy nie zaakceptuje siebie i nie nauczy się akceptować innych. Dziecko, zamknięte w przegrzanym domu, jak więzień ze sfrustrowaną, cierpiącą matką, nigdy nie nauczy się prawidłowych kontaktów z innymi i własnej autonomii. chociaż nie, może się tego nauczyć, ale z wielkim trudem.
         Jeśli Indianka jest zmęczona zajmowaniem się dzieckiem, zaraz są dziesiątki ramion, chętnych, żeby je przyjąć i jej ulżyć. Nawet malutkie dziewczynki, zamiast piastować martwe lalki, piastują niemowlęta. Tyle, ile chcą i mogą. I wszystko dzieje się dobrze, bezpiecznie i spokojnie.

       W tej chwili wszyscy potrzebujemy wzajemnej bliskości, swobodnego zrozumienia i dzielenia się, a nie dobrych rad. Mam nadzieję, że nowa osada, gdzie już wiosną osiedlą się rodziny z dziećmi, będzie zbliżać się pomału do tego rodzaju życia, lekkiego i dobrego. Czego nam wszystkim życzę.