Uspokajacze sumienia

       Pięknie jest w ogrodzie, na łące i w polu, mimo że sucho.Wczoraj przeszła burza, trochę popadało, chociaż przydało by się więcej. A mi jakoś smutnawo... Musiałam zostawić odłogiem kilka grządek, po prostu nie dałam rady. Nieuchronny bieg czasu redukuje nasze siły i chociaż oczyma człowiek zrobił by wiele, to sił fizycznych nie starcza. Naturalnie powinna być sukcesja - młodzi wspierają starych, a potem ich zastępują. My jesteśmy sami. Musimy więc dostosować tryb życia i pracy do naszych możliwości.
      Na sprawy osobiste nakłada się niepokój o przyszłość naszej planety, wszystkiego, co na niej żyje. A trywialnie także niepokój o własne dzieci, te rodzone i te "dzieci serca", które duchowo zaadoptowałam.
     Według prognoz naukowców zostało nam 30 lat istnienia. I nie będą to spokojne lata - susze, powodzie, wzmożona migracja z terenów niezdatnych do zamieszkania, wojny, głód i pragnienie...
      Przez długi czas pocieszałam się, że rosnąca u ludzi świadomość ekologiczna potrafi to odwrócić, że "jakoś tam będzie" i wszystko ułoży się na nowo. Może inaczej, lepiej, bardziej zgodnie z naturą. Pielęgnowałam moją oazę bioróżnorodności i Żywej Ziemi z nadzieją, że kiedyś z takich wysepek wykipi ona na resztę świata.
      Teraz nie mogę opędzić się od myśli, że jest za późno. Elfie Dusze, schodzące na ten świat, żeby go ratować, nie dają już rady.

      Kiedyś myślałam, że wzrost świadomości ludzi będzie przekładał się na wybory zdrowszego życia i skutecznych działań. A kiedy osiągnie masę krytyczną, nastąpi zmiana społeczeństwa. Mogło tak się stać, bo świadomość rośnie. Tyle, że ci, którzy decydują o losach społeczeństw świadomie kierują ludzkie wysiłki na ślepe tory. Nazywam te akcje "uspokajaczami sumienia". Wskazując ludziom jakieś działanie, skądinąd słuszne i pożądane, ale o znikomych skutkach globalnych, uspokaja się jednostki, które chcą coś zrobić dla naszej przyszłości. Czują one, że "coś robią". I przestają patrzeć decydentom na ręce oraz widzieć całokształt sytuacji.
      Mam kilka takich przykładów, np. głośna akcja przeciwko plastykowym słomkom. Skądinąd słuszna, ale... u nas plastykowe odpady trafiają do spalarni, słomki też. A stanowią one promil prawie niewidoczny w powszechnym zalewie plastykowych odpadów. Najwięcej odpadów generuje przemysł żywnościowy i transport zapakowanych towarów. Następnie są butelki, torby i wszystkie wyroby z plastyku. A trafiają one na wysypiska nawet na innym krańcu Ziemi.

      Nawołuje się ludzi do oszczędzania wody. Słusznie. Tyle, że w naszym kraju prawie 80% wody pitnej zużywa przemysł, 11% - leśnictwo i rolnictwo. A dopiero resztę gospodarstwa domowe. Dobrze, oszczędzam wodę. Tylko na ile zmieni to całą sytuację? Nawet gdyby wszyscy Polacy przestali się myć, na ile by to zmieniło dane statystyczne?
   
      Ale ludzie dają się nabrać na te akcje i czują się ważni, że robią coś dla planety. Tylko, że przypomina to pielęgnowanie pryszcza, kiedy cały organizm Gai umiera na raka...
      Oczywiście - należy to robić, to i o wiele więcej, ale nie zapominać, że to kropelka w morzu. Powinno to wypływać z całościowej zmiany naszej postawy i stylu życia, być fragmentem w totalnej przemianie świadomości, a nie uspokajaczem naszej czujności.

      Czekałam na wybory, mając nadzieję, że zaprezentują się ludzie wykazujący choćby trochę zrozumienia dla sytuacji i proponujące jakieś trwalsze, mocniejsze rozwiązania. Niestety! Co mnie obchodzi, że ci spod znaku tęczy naparzają się z tymi spod znaku krzyża, kiedy wszyscy tym samym wózkiem jadą w stronę przepaści?
   
Jak sobie radzić w tej zmieniającej się rzeczywistości? Częściowo odpowiada na to artykuł z "Zielonych Wiadomości". Zachęcam do przeczytania i wyciągnięcia wniosków! http://zielonewiadomosci.pl/tematy/ekologia/aktywizm-w-obliczu-katastrofalnego-upadku-ekosystemow/?fbclid=IwAR35KoUl2tOKFCrWFc0lULfYXOFdRqLgUfxMypRfl8dKV15e9cUVNPSJhH8

Sposób na piasek, sposób na glinę

        Czas najwyższy by był, żeby zamieścić sprawozdanie z warsztatów. Znów aparat mi siadł, więc nie zrobiłam zdjęć, ale musicie mi uwierzyć na słowo - wyszło fajnie! Jak będzie dalej, to zależy od właścicieli, na ile będą się opiekowali świeżymi wałami.

       SPOSÓB NA PIASEK

      No wiedziałam, że będzie piasek, ale nie, że aż taki! Żółciutki, sypki, przelewający się przez ręce jak woda. Spytałam właściciela, jak to wygląda w głębi. U mnie też jest piasek w Starym Warzywniku, ale dość płytko pod nim jest glina, więc sprawa nie przedstawia się źle - glina zatrzymuje wodę i próchnicę. Miałam malutką nadzieję, że może tam jest podobnie, ale on mi na to: "Piasek do samej Australii!". Budował na nim dom, to wie... Przez taki piasek nie tylko woda, ale i próchnica przecieka w głąb, jak przez dziurawe sito. No trudno, trzeba coś poradzić.
      Zrobiliśmy dość głęboki wykop, na około pół metra. Na dno poszła niewielka warstwa gliny (bo nie chodzi o to, żeby zrobić sadzawkę, tylko żeby pozwolić próchnicy wiązać się z gliną w gruzełki), na to spróchniałe drewno w dużej ilości, prawie jak do hugla. Znowu glina i słoma pocięta kosiarką, żeby wypełnić puste miejsca. Glina, obornik, słoma, glina i tak kilka warstw. Na górę daliśmy wykopaną ziemię. Można było to zrobić, bo wał powstał w warzywniku, co roku nawożonym obornikiem. Szarawy kolor wskazywał na niezłą zawartość próchnicy. Oczywiście ziemię też zmieszaliśmy z gliną. Drewno będzie zatrzymywać w sobie sporą ilość wody, wszystkie materiały porządnie moczyliśmy i ugniataliśmy. Na koniec zamontowaliśmy butelki do nawadniania korzeniowego i obsadziliśmy wał roślinami.

SPOSÓB NA GLINIANY STOK

       W miejscu przygotowanym przez właścicieli nie dawało się zrobić ogrodu - stok był prawie pionowy! No, chyba żeby wejść z naprawdę ciężkimi robotami, murkami kamiennymi itp. Ogólnie to jest możliwe, ale nie na trzydniowym stażu i z bardzo podstawowymi narzędziami!
      Na szczęście nieco niżej znaleźliśmy kawałek stoku o mniejszym nachyleniu. Jeszcze niżej, w pobliżu strumienia, miejsce było by idealne na ogródek, gdyby nie to, że zacienione dużymi drzewami na amen. A tak same zalety: nachylenie stoku znośne, strumień niezbyt daleko, kilka godzin słońca dziennie...
      Dużą pomocą i inspiracją był dla mnie Wojciech Górny, którego podejście do permakultury bardzo mi odpowiada. On to przysłał mi ten materiał: https://www.tenthacrefarm.com/quick-terrace-hill/  i nim się zainspirowaliśmy przy budowie.
     Na ciężkiej glinie wały buduje się na powierzchni. Dysponowaliśmy sporą ilością podgnitego siana i pierwszorzędnego owczego nawozu. Panowie dali radę z taczkami na tych dzikich pochyłościach, a panie kosiły pokrzywy i nosiły wodę (też taczkami).
    Wyszły nam dwa wały, które zaczęły grzać prawie natychmiast!
Można je zobaczyć tutaj: https://www.youtube.com/watch?v=eeGmN2HtkaA
i tutaj: https://www.youtube.com/watch?v=KVA_U6PYW0o

      Posadziliśmy na nich dynie, które umierały w zimnie i na deszczu. A tak mają szansę, żeby przeżyć. W zasadzie powinniśmy odczekać kilka dni, aż minie największe grzanie, ale szkoda było dyniek - na bank by zmarły. A tak może coś z nich będzie.

Przyszedł piękny czas

         Przyszedł piękny czas, kiedy ogrody, łąki, lasy i pola są jedną bajką. Po wojażach po stażach i po rozwalaniu pieca i kuchni ze ścianówkami dochodzę powoli do siebie. Trudno się pogodzić ze spadkiem sił, kiedy człowiek nabył w końcu dość wiedzy, żeby działać skutecznie! Ale taki los człowieka. W najlepszym ze światów to bym tylko chodziła albo (jeszcze lepiej) siedziała na balocie słomy i kijaszkiem pokazywała, co trzeba zrobić młodym i silnym, tłumaczyła i naprowadzała. Ale nie ma tak dobrze, trzeba wszystko robić samej.
        Mieliśmy okropne opóźnienia z czyszczeniem zagonów, możliwe, że niektóre zostaną zostawione w ugorze. Jednak to, co najważniejsze, jest posiane, posadzone i rośnie pięknie mimo suszy. Nadszedł za to czas walki z chwastami, ściółkowania, przesadzania flanców i innych takich, przyjemnych zabiegów. Bo ja uwielbiam siedzieć na zagonach, wyrywać chwasty i pielęgnować młode rośliny. Szkoda tylko, że efekty trwają zbyt krótko i jak dojdę do końca w jednym warzywniku, to drugi jest już cały zarośnięty. Ale warzywa też rosną pięknie.
      Od kwietnia już żywimy się częściowo swoimi plonami. Na pierwszy rzut poszły sałatki z rozmaitego zielska jadalnego. W kilka dni pomogły mi odzyskać siły i energię, tak, że mogłam wyjechać prowadzić staże, co było dość nieoczywiste wcześniej, właśnie z powodu osłabienia. Nawet spałam w namiocie w czasie chłodnych i deszczowych nocy i było mi bardzo przyjemnie!
     Następne zameldowały się nieocenione szparagi, rzodkiewki i szczypiory, po nich sałata. A wiele innych dojrzewa szybciutko i za chwilę będzie na talerzu!
      Rabarbar rośnie pięknie w tym roku i zabieram się za robienie konfitury rabarbarowo-bananowej, ulubionej mego męża. Wprawdzie banany jeszcze u mnie nie rosną, ale czego się nie robi dla takiej pyszności...
      Łąki są pełne kwiatów, drzewa rosną. Olcha energetyczna wręcz szaleje energetycznie. Bobry szaleją w stawie, wykopały prawie wszystkie pałki wodne. Dobrze, bo już myślałam, że cały staw zarosną.
     Siedziałam dziś rano przy grządce kwiatowej - bo mam taki rozkład zajęć, że w tygodniu pracuję przy warzywach, a w niedzielę w kwiatach, patrzyłam na młodziutkie, w tym roku zasadzone bylinki no i nagle bum! Ugryzła mnie końska mucha i to w bosą stopę. Właśnie z takim bemolem wiejskiego życia też trzeba się liczyć: wszechobecne owady z żądłami i żuwaczkami: mrówki, osy, muchy, komary, szerszenie, no i kleszcze, chociaż tych w ogrodzie jeszcze nie złapałam. Trzeba wziąć na klatę i wiedzieć, że to też część natury i mają prawo istnieć.

    Teraz pójdę podlewać, bo u nas wciąż susza.