O względności wszystkiego

         W Dolinie Muminków Piżmowiec czytał zawzięcie książkę "O niepotrzebności wszystkiego", która mu potem czarodziej zamienił na "O potrzebności wszystkiego". A ja, czym więcej wiem o świecie, tym bardziej widzę, że wszystko jest względne i zależne od warunków. I żaden czarodziej tego nie zmieni, najwyżej przytaknie z entuzjazmem (o ile jest mądrym czarodziejem).

     Przykłady? A choćby w ostatnim poście! Megi napisała w komentarzach, że odchodzi się obecnie od smarowania ran po cięciu balsamem ogrodniczym, bo tak zabezpieczona rana nie wysycha. I ma na pewno rację, bo to jest profesjonalistka, której wiedzę szanuję. Dlaczego więc u nas rany zabezpieczone goją się lepiej? Nie dawało mi to spokoju, myślałam, analizowałam i mam pewien trop: to jest bardzo wczesny termin cięcia. Drewno jest wtedy jeszcze uśpione, suche, a na dworze zimno i mokro. Cienka warstwa balsamu zabezpiecza więc ranę w tym czasie, a kiedy zrobi się ciepło i sucho, to balsam w większości już nie istnieje i rana spokojnie wysycha. Jest też drugi trop: otóż my nie zawsze korzystamy z balsamu. Często rany po cięciach, zwłaszcza tych dużych, zabezpieczamy wspomnianą w poprzednim poście "maseczką piękności", bo z balsamem wiadomo - albo go za mało, albo go wcięło, albo zapomniało się kupić. Dlaczego o tym nie napisałam? Nie wiem, może podświadomie obawiałam się, że to nie profesjonalne? Balsam jakoś tak lepiej brzmi, he he. a powinnam była, mimo, że pewnie posypały by się gromy, że jak to, krowie gówienko z wapnem na ranę?

    Innym przykładem jest słynna terra preta. Jak widzę, że się nią tak bardzo zachwycają na różnych forach, to dziwnie mi jakoś. Ona jest bardzo dobra, wręcz idealna, ale w dżungli podzwrotnikowej, w zupełnie innym klimacie i ekosystemie. U nas nie zaszkodzi, ale od ideału jej daleko. Dlaczego? Tu muszę wyjaśnić co to jest kapitał węglowy danego ekosystemu. Nie chodzi tu o węgiel czysty, ale ten zawarty w materii organicznej i w glebie. Wszystkie związki organiczne bazują na węglu powiązanym z innymi pierwiastkami. Cały ten węgiel, zawarty zarówno w żywych organizmach, jak w glebie, nazywamy kapitałem węglowym. Bardzo kapitalistycznie! Otóż w dżungli, gdzie jest ciepło i wilgotno, rozkład materii organicznej odbywa się błyskawicznie i tak samo błyskawicznie jest ona przyswajana przez bujnie rosnące rośliny, co sprawia, że warstwa próchnicy jest niezwykle cienka. Tam 95% kapitału węglowego znajduje się w żywych roślinach, a tylko 5% w glebie. Dorzucanie więc węgla drzewnego przemieszanego z substancjami azotowymi (odchody, odpadki) jest bardzo celowe i na długo podnosi żyzność gleby. U nas ten kapitał rozkłada się prawie równo: 50% w glebie, 50% w roślinach. Nie ma więc takiej potrzeby wzbogacania gleby w węgiel. Ten, który zawarty jest w drewnie, słomie, sianie itp. w zupełności wystarczy.

      Następna względność, to klimat i związane z nim rośliny. Na przykład zboża są pochodnymi traw stepowych i odpowiada im klimat panujący na stepach: ciepłe, suche lato, wilgotna wiosna, mroźna, ale krótka zima. A my, ludzie współcześni, upieramy się, żeby zboże hodować np. w klimacie wilgotnym. No i wiadomo, co z tego wynika: bez pomocy chemii to bardzo trudne. Nie chodzi tylko o zboża, to tylko jeden z przykładów, ale o prawie wszystkie rośliny. U mnie np. nie chce rosnąć tymianek. Wegetuje, a potem pada. Normalne - nie odpowiada mu wilgotny, bagienny klimat. O ile dla 2-3 krzewów tymianku mogę stworzyć warunki, jakąś niszę suchą i zaciszną, to dla całego pola jest to prawie niemożliwe.

     Dalej Grażka napisała o tym, że na swojej łące chce walczyć z perzem. Gdyby miała tam zakładać warzywnik, to było by to celowe - tam perz jest plagą. Natomiast na łące czy w sadzie rzecz przedstawia się całkiem inaczej. Otóż tam, gdzie rośnie perz, prawdopodobnie było dawniej pole. Możliwe też, że sypano je nawozami chemicznymi. W takim przypadku perz czyści glebę i przygotowuje ją na rozwój bujnego życia. My na naszej posiadłości zostawiliśmy perz tam, gdzie chcieliśmy mieć zielono. Część stała się regularnie koszonymi trawnikami i podwórzem, część pastwiskiem w sadzie i lasku. W tej chwili mamy przepiękne, wielogatunkowe, naturalne trawniki (koniczynka wsiała się sama) oraz przepiękną murawę w lasku, z każdym rokiem bogatszą i bardziej ukwieconą. Jeśli chcemy mieć kwietną łąkę, to najlepiej zostawić sprawę naturze. Ewentualnie można pomóc przynosząc nasiona z okolicznych łąk i przydroży. Wtedy kosimy raz w roku, pod koniec lata, kiedy kwiaty wysieją już nasiona. Także w sadzie, moim zdaniem, perz nie przeszkadza. O ile wokół młodych sadzonek jest utrzymana "kuweta", czyli czyste zagłębienie w kształcie misy, która służy nam do obfitego polewania drzewek przez dwa pierwsze lata. Potem możemy w niej posadzić chrzan, czosnek i wrotycz, a następnie zapomnieć. Czyli perz nie jest naszym wrogiem. Tym bardziej, że to cenna roślina lecznicza. I nawet mąkę w czas głodu można z niego zrobić...

     Można by tak dalej jechać z przykładami. Wszystko jest względne. Pojawiło się, zwłaszcza obecnie, wielu głosicieli JEDYNEJ SŁUSZNEJ PRAWDY i próbują tę prawdę sprzedać, wręcz zmusić do jej zaakceptowania, bo ich zdaniem jest ona prawdziwsza, niż inne prawdy. Tymczasem jest tylko jedna prawda: dobre jest to, co tu i teraz służy mnie i memu środowisku. A że środowisko jest różne, ludzie też, to sposoby mogą być różne. Ważne, żeby prowadziły do pomnażania szczęścia i harmonii.

Przycinanie dla opornych

            Nie lubię drzew i krzewów przycinanych, "formowanych" i wykoślawianych, jak jakieś bonzai. Mój mąż lubi, takie skrzywienie zawodowe z ogrodów francuskich. Mamy więc niekończące się spory i różnice zdań. W jednym jesteśmy zgodni: drzewa owocowe, zwłaszcza jabłonie, należy przycinać. Jak wyglądają takie puszczone same sobie, można przekonać się w wielu wiejskich ogrodach, nie tylko tych opuszczonych.
          Właśnie teraz jest dobra pora do przycinania jabłoni. Mąż całe dnie spędza w koronach naszych prawie stuletnich drzew i nareszcie przestał marudzić, że nudno mu, bo nie ma nic do roboty. Ja lubię tę pracę, udaje mi się nieźle, ale ten tego... mam lęk wysokości. To, co mogę zrobić z solidnej domowej drabiny - robię dobrze, ale takich drzewek mamy raptem dwa.
     
        Jabłonie przycinamy pod koniec zimy, przed ruszeniem soków. W żadnym wypadku nie należy tego robić wiosną, kiedy soki już krążą. To jest bardzo szkodliwe dla drzew i odbija się na ich zdrowiu.

       Jak przycinać jabłonie? ano można różnie i różniaste dziwaczne formy ludzie wymyślają, ale stare odmiany najlepiej zostawić w ich naturalnej formie (bo tak i zdrowiej i ładniej), a cięcie potraktować jak dobry makijaż - niby go nie widać, a wygląd inny, lepszy. Najlepiej jest ciąć w roku, w którym spodziewamy się latem obfitego owocowania. Dlaczego? Cięcie powoduje często wyrastanie tzw. "wilków" i niepotrzebne zagęszczanie korony. A drzewo zajęte owocowaniem wypuszcza tych wilków o wiele mniej.

      W takim wydaniu przycinanie jest dość proste, wystarczy kilka prostych reguł i trochę artystycznego wyczucia. No i odpowiednie narzędzia.

    Narzędzia to: drabina, piła do gałęzi, sekator, ewentualnie piła mechaniczna, jeśli trzeba wyciąć grubszy konar, balsam do smarowania ran (ważne!) i dobry wzrok.

      Tak uzbrojeni przyglądamy się dokładnie drzewu, jego formie i ewentualnym nieprawidłowościom, a następnie zabieramy się do pracy.

       Na pierwszy ogień idą gałęzie suche, chore lub złamane, to oczywiste. Często na starych odmianach można spotkać raka bakteryjnego. Mój mąż na początku chciał wszystko wycinać, ale zostały by gołe pnie, co nie jest naszym celem. Okazało się, że naszym jabłonkom rak bakteryjny niewiele szkodzi. Rosną i owocują pięknie. wycinamy, co się da, a co się nie da, zostaje. I żyją sobie dalej.

     Następnie ucina się gałęzie wyrastające pionowo do góry z konarów bocznych i oczywiście wszystkie "wilki". Chyba, że z wilka chcemy wyhodować nową gałąź, bo akurat w tym miejscu korona jest łysa. Wtedy go tylko skracamy.

   W końcu ścinamy gałęzie, które się krzyżują, włażą w środek korony itp. Tu właśnie potrzebne jest wyczucie i oko artysty. Korona powinna być regularna i prześwietlona.

     Tniemy nie za blisko i nie za daleko od miejsca, z którego wyrasta gałąź. zostawiamy niewielki kikutek - tak 2-3 cm. Ścinamy też pod kątem, żeby na ranie nie zatrzymywała się woda i kurz. wilki i cienkie gałązki ścinamy tuz przy pniu. Tu różne są zalecenia, ale my robimy tak właśnie.
     Jeśli konary grożą złamaniem pod ciężarem owoców, to należy je skrócić. Ewentualnie pomyśleć o podpórkach w odpowiednim czasie.

     Miejsce cięcia od razu zasmarowujemy balsamem ogrodniczym. To ważne, bo miejsce cięcia to otwarta rana, przez którą mogą dostać się bakterie i zarodniki grzybów.

     I już - praktycznie każdy może przeprowadzić sam takie kosmetyczne cięcie.Jeśli ktoś się waha, to dobrze jest pamiętać, że lepiej jest przyciąć za mało, niż za dużo, bo zbyt gęstą koronę można poprawić w następnym roku, a pochopnie wyciętych gałęzi już się nie przyszyje.

     Na koniec możemy zrobić drzewom maseczkę piękności, czyli pomalować pnie wapnem. ale nie takim zwykłym, wulgarnym wapnem, nawet nie ogrodniczym, tylko wapnem ogrodniczym z dodatkami. Takimi ulubionymi przez jabłonki dodatkami jest glina i świeży, czysty nawóz krowi. Wszystko to mieszamy z wodą (wapno, glinkę i krowie placki) i zostawiamy, żeby odpoczęło ok. 48 godzin. Znów mieszamy i dodajemy trochę wody. Paćka powinna mieć konsystencję śmietanki, jeśli ma przynieść jakiś efekt poza estetycznym.
    Uzbrajamy się w szczotkę - ryżową do młodych, gładkich pni i konarów i drucianą do tych grubą korą pokrytych. Czyścimy pnie i aplikujemy grubym ławkowcem solidną, grubą warstwę maseczki piękności.
     Twierdzi się, że drzewo przez korę nie wchłania ani wapna ani substancji odżywczych. No cóż NA RAZIE tego nie stwierdzono, ale ta maseczka naprawdę pomaga. Nawet jeśli się nie wchłania, to powoli, stopniowo zmywana deszczem i ścierana wiatrem wpływa na odczyn gleby wokół drzew (a jabłonie lubią glebę wapienną), odkaża, chroni przed słońcem i pękaniem.
  
     Kiedyś, kilka lat temu, zebrało mi się na fantazję i do wiaderka z wapnem dodawałam spożywcze farbki (takie, jak do malowania jajek). Do każdego drzewa inną... Miałam sad w pastelowych kolorkach full wypas. ale na ogół maluję na kremowo-biało.